Çölyak hastalığı, vücuda alınan gluten isimli proteine karşı bağışıklık sisteminin anormal bir tepki göstermesiyle ortaya çıkar. İnce bağırsak yüzeyinde bulunan girintili çıkıntılı yapının düzleşmesine neden olarak bağırsak yapısının bozulmasına yol açar. Bu hastalığa sahip bireylere genellikle gluten içermeyen besinler önerilir. Günümüzde gluten içermeyen besinlere ulaşmak geçmişe göre çok daha kolaydır.
Çölyak Hastalığında Beslenmede Dikkat Edilmesi Gereken Unsurlar
- Çölyak hastalığı buğday alerjisi olarak bilinse de aslında buğday alerjisi değildir. Çölyak rahatsızlığı genellikle ince bağırsakta tahribat oluşturur. Bu nedenle buğday ve birçok gluten içeren besinlerin tüketilmesi sakıncalıdır. Ancak "buğday içermez" ibaresi bulunan ürünlere de dikkat edilmelidir, çünkü buğday içermemesi gluten içermediği anlamına gelmez. Bu yüzden hastaların bilinçli olması gerekir.
- Her gün piyasaya sunulan oldukça fazla ürün mevcuttur. İçeriğinde ne olduğu üzerinde yazılı olsa bile bazen içindeki herhangi bir madde bile rahatsızlığı tetikleyebilir. Bu nedenle işlenmiş et ürünleri, kahve, çikolata, bazı ilaçlar ve bira gibi tüketim ürünlerinin tercih edilmemesi gerekir. İçinde gluten olup olmadığı bilinmeyen hiçbir ürünün tüketilmemesi gerekir.
- Gluten içermeyen gıdaların evde ayrı bir yerde muhafaza edilmesi gerekir. Çünkü gluten içeren gıdalardaki gluten, az miktarda bile olsa gluten içermeyen gıdaya bulaşabilir. Bu da hastanın sağlığını olumsuz yönde etkiler.
- Yulaf ve yulaf içeren yiyecekler 175 ml civarında tüketilirse genellikle hiçbir soruna neden olmaz. Ancak buğday içeren bir besinle birlikte tüketilirse çeşitli etkileşimlere yol açar ve bu da hasta için sorun teşkil edebilir.
- Çölyak rahatsızlığına sahip olan kişiler, bir tedavi görmüyorsa, her şeyi tüketemedikleri için çeşitli vitamin ve minerallerden yararlanamazlar. Bu da hastanın bağışıklık sisteminin zamanla zayıflamasına neden olur. Bu tip hastalar, yaşam standartlarını daha üst düzeye çıkarmak için çeşitli firmaların özel olarak ürettiği glutensiz yiyecekleri araştırıp tüketmelidirler. Ayrıca bu besinlerin içindeki vitaminler bile yetersiz olabilir; bu yüzden doktorun ya da diyetisyenin tavsiye edeceği takviye vitaminlerin kullanılması faydalıdır.
- Çölyak hastalarının bir bölümünde bağırsaklar iyileşene kadar süt ve süt ürünleri tüketmemeleri gerekebilir. Ancak bu genelde geçici bir durumdur. Sonraki zamanlarda süt ürünleri yavaş yavaş tüketilmeye başlanabilir. Fakat hasta yaşamının sonuna kadar glutensiz gıdaları tercih etmelidir.
- Artık marketlerde kolayca ulaşabileceğimiz glutensiz un, çikolata, bisküvi ve atıştırmalık ürünler gibi birçok ürüne ulaşmak çok kolay bir hale gelmiştir. Kuru baklagil tüketiminde özenli olunmalı ve organik olanlar tercih edilmelidir. Dışarıda ise yediğimiz bütün yiyecek ve içeceklere dikkat etmeli ve genellikle dışarıdan yiyecek tüketiminden kaçınılmalıdır.
Genel Sağlık Tavsiyeleri
Çölyak hastalığında beslenme şekli aslında her insanın sağlıklı yaşam adına tercih etmesi gereken bir yöntemdir. Ciddi bir hastalık belirtisi olmasa bile herkesin gluten içeren gıdalardan uzak durması önerilir.
Ekstra Bilgiler
Gluten, buğday, arpa, çavdar ve tritikale gibi tahıllarda bulunan bir protein grubudur. Çölyak hastaları bu proteini sindiremezler ve bu durum ince bağırsaklarında hasara yol açar. Çölyak hastalığı, sadece sindirim sistemi üzerinde etkili değildir; aynı zamanda dermatit herpetiformis adlı cilt rahatsızlığına da neden olabilir. Bu nedenle, hastaların beslenme konusunda daha da dikkatli olmaları ve gluten içermeyen diyetlerine sıkı sıkıya bağlı kalmaları gerekmektedir.
|
