Çölyak Hastalığı ve Glutensiz Beslenme
Çölyak hastalığı, genetik yatkınlığı olan bireylerde buğday, arpa, çavdar ve yulaf (çapraz bulaş riski nedeniyle) gibi tahıllarda bulunan gluten proteinine karşı gelişen kronik bir ince bağırsak hastalığıdır. Tek tedavisi ömür boyu sıkı bir glutensiz diyettir. İdeal bir yemek listesi, besin değeri yüksek, dengeli ve çeşitli olmalıdır.
Glutensiz Beslenmede Temel İlkeler
- Doğal olarak glutensiz gıdalara (meyve, sebze, et, balık, yumurta, süt ürünleri, bakliyatlar, pirinç, mısır, patates, kinoa, karabuğday) odaklanın.
- İşlenmiş gıdalardan mümkün olduğunca kaçının. Tüketilecekse "Glutensiz" logosu olan ürünleri tercih edin.
- Mutfağınızda glutensiz ürünler için ayrı bir hazırlama alanı, ekipman (tost makinesi, tahta kaşık vb.) ve saklama kapları kullanarak çapraz bulaşı önleyin.
- Dışarıda yemek yerken restoran personelini hastalığınız konusunda bilgilendirin.
Örnek 1 Günlük İdeal Yemek Listesi
Kahvaltı
- Haşlanmış yumurta veya lor peyniri
- Zeytin
- Domates, salatalık, yeşillik
- Glutensiz ekmek (mısır veya pirinç unundan yapılmış, sertifikalı)
- Bal veya pekmez (katkısız, güvenilir marka)
Öğle Yemeği
- Izgara tavuk/tavuk şiş veya ızgara balık
- Zeytinyağlı barbunya pilaki veya yeşil mercimek salatası
- Yoğurt veya cacık (glutensiz)
- Yanında mısır ekmeği veya pirinç
Akşam Yemeği
- Kıymalı veya etli sebze yemeği (örneğin, kıymalı kabak, etli taze fasulye)
- Glutensiz bulgur (karabuğday) pilavı veya pirinç pilavı
- Mevsim salatası (sos olarak sadece zeytinyağı ve limon)
- Ayran
Ara Öğün Seçenekleri
- Bir avuç içi kadar kuru yemiş (ceviz, badem, fındık)
- Meyve (elma, armut, muz, portakal)
- Glutensiz galeta veya kraker
- Süt veya yoğurt
Glutensiz Alternatif Tahıllar ve Unlar
- Pirinç ve pirinç unu
- Mısır ve mısır unu
- Karabuğday (greçka)
- Kinoa
- Amarant
- Teff
- Nohut unu, badem unu gibi bakliyat ve kuruyemiş unları
Dikkat Edilmesi Gereken Gizli Gluten Kaynakları
- Hazır çorbalar, et ve tavuk suları
- Soslar (ketçap, mayonez, soya sosu)
- İşlenmiş et ürünleri (sosis, salam, sucuk)
- Bazı baharat karışımları
- Dondurma
- Sirke (malt sirkesi hariç, elma veya üzüm sirkesi genellikle güvenlidir)
- İlaçlar ve vitamin takviyeleri
Önemli Uyarı
Bu liste genel bir rehber niteliğindedir. Her bireyin besin ihtiyaçları (yaş, cinsiyet, aktivite düzeyi, eşlik eden hastalıklar) farklılık gösterir. Bu nedenle, en doğru ve kişiye özel beslenme programı için mutlaka birdoktor ve diyetisyene danışılmalıdır. Glutensiz ürün seçiminde ambalaj etiketleri dikkatle okunmalı ve güvenilir markalar tercih edilmelidir. |
